Fatih İlçesi Haseki semtinde yer alan Haseki Hürrem Sultan Külliyesi, Kanuni Sultan Süleyman’ın eşi Hürrem Sultan tarafından 1539 yılında dönemin baş mimarı Mimar Sinan’a yaptırılmıştır. Külliye Mimar Sinan’ın mimarbaşı sıfatıyla gerçekleştirdiği ilk eseridir, aynı zamanda bulunduğu semt ve külliyenin içinden geçen caddeye de ismini vermiştir.

Külliye günümüzde cami, medrese, sıbyan mektebi, imaret, darüşşifa ve çeşmeden oluşmak ve Haseki Caddesiyle ikiye ayrılmış durumdadır. Ancak imaretin tezkerelerde geçmediği, 1550 yılında yine Mimar Sinan tarafından eklendiği üzerinde bulunan yazıtlardan anlaşılmaktadır. Tek kubbeli olarak inşasına başlanan caminin 1612 yılında Sedefkar Mehmet Ağa tarafından genişletildiği, doğu tarafına bir kubbe daha eklenerek enine dikdörtgen bir mekan haline getirildiği bilinmektedir.

Medrese, Sinan’ın bir çok defa tekrarladığı gibi, üç yanı odalarla çevrili bir avludan oluşur. Medresenin yanındaki sıbyan mektebi, kare planlı bir oda ve ona bitişik revakların taşıdığı, üstü örtülü, yarı açık bir bölümdür. Cami kapısının karşısındaki iki kapıdan medrese, sıbyan mektebi ve imarete girilir. Esas girişi bir alt sokakta bulunan darüşşifa, sekizgen avlunun beş köşesi etrafına yerleştirilmiş her biri 6 odalı iki bölüm halinde gerçekleştirilmiştir.

İmaret, baklavalı başlıkları bulunan beyaz mermer sütunların taşıdığı armudî kemerlerden oluşan revaklarla çevrilenmiş uzunlama avlunun iki yanı ve girişinin karşısındaki 5 ana bölümden oluşmaktadır. Revakları örten kubbelerin arkasında, kaideler ve sekizgen kasnaklar üzerinde yer alan fenerli 10 geniş kubbe yer almaktadır.

Külliye bugüne kadar pek çok yangın ve depremde zarar görmüş olsa da her seferinde onarılarak günümüze kadar ulaşabilmiştir. Son olarak 1963-1974 yıllarında restore edilen yapı başta turistik amaçlı olarak kullanılması düşünülse de Diyanet İşleri Başkanlığı’na verilmiş ve günümüze kadar İstanbul Haseki Eğitim merkezi olarak imam ve vaiz meslek eğitimleri amacıyla kullanılmıştır.

Hürrem Sultanın yaptırdığı önemli yapılardan biri olan Haseki Hürrem Sultan Külliyesi çalışanlarının hastalara ve yoksul insanlara yardım etme yanında onlara kibar ve anlayışlı davranılması konusunda Hürrem Sultan’ın titiz davrandığı, ayrıca vakfiyede artan paranın da kölelerin serbest bırakılması için harcandığı gibi detaylar Hürrem Sultan’ın yardımsever ve şefkatli tarafını yansıtmaktadır.